Trò chuyện với Bác sỹ Thú y
Câu 1. Chiến lược kiểm soát bệnh Dại tại nước ta trong giai đoạn tới như thế nào?
Chương trình quốc gia khống chế, tiến tới loại trừ bệnh Dại, giai đoạn 2017 – 2021 kết thúc vào cuối tháng 12 năm 2021, để duy trì những kết quả đã đạt được trong việc kiểm soát bệnh Dại trên người và động vật, và hướng đến kết quả không có ca bệnh Dại trên người tại Việt Nam, Chính phủ vẫn tiếp tục quan tâm, chỉ đạo các Bộ, ngành, địa phương tích cực tham gia phòng, chống bệnh này. Việc xây dựng và phê duyệt Chương trình kiểm soát bệnh Dại cấp quốc gia trong giai đoạn tới là rất cần thiết. Hiện nay các đơn vị tham mưu của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Bộ Y tế và các Bộ, ngành có liên quan đã chủ động đánh giá tổng kết, rút kinh nghiệm quá trình triển khai thực hiện “Chương trình quốc gia khống chế, tiến tới loại trừ bệnh Dại, giai đoạn 2017 – 2021” và xây dựng Dự thảo “Chương trình quốc gia phòng, chống bệnh Dại, giai đoạn 2022 – 2030” để trình cấp có thẩm quyền phê duyệt. Trong giai đoạn tới, Việt Nam sẽ hướng đến mục tiêu sẽ kiểm soát được bệnh Dại trên đàn chó, mèo nuôi và phấn đấu không có người tử vong vì bệnh Dại vào năm 2030. Cụ thể, tỷ lệ tiêm phòng Dại cần đạt ít nhất 70% tổng đàn chó, mèo nuôi trong giai đoạn 2022 – 2025 và 80% trong giai đoạn 2026 – 2030. Trên 90% số người bị động vật cắn được điều trị dự phòng bệnh Dại sau phơi nhiễm. Để đạt được những mục tiêu này, cần thực hiện tốt các nội dung gồm có:
– Quản lý đàn chó, mèo.
– Tiêm phòng vắc xin Dại cho đàn chó, mèo.
– Điều trị dự phòng sau phơi nhiễm cho người.
– Rà soát, hoàn thiện thể chế, chính sách về phòng, chống bệnh Dại.
– Thông tin, tuyên truyền nâng cao nhận thức, thái độ và thay đổi hành vi trong phòng, chống bệnh Dại.
– Điều tra, ứng phó, xử lý ổ dịch Dại bảo đảm tuân thủ các quy định của pháp luật về thú y và y tế.
– Giám sát bệnh Dại trên động vật, trên người để kịp thời phát hiện, cảnh báo, xử lý các trường hợp mắc bệnh Dại, nghi mắc bệnh Dại theo quy định.
– Tăng cường năng lực xét nghiệm, chẩn đoán bệnh Dại ở động vật và ở người.
– Đẩy mạnh việc xây dựng các cơ sở, vùng an toàn bệnh Dại.
– Kiểm soát vận chuyển chó, mèo theo quy định của Luật Thú y, các văn bản hướng dẫn thi hành Luật Thú y; tổ chức lấy mẫu giám sát lưu hành vi rút Dại đối với chó, mèo được vận chuyển.
– Nghiên cứu về đặc điểm dịch tễ, đặc điểm sinh học phân tử của vi rút Dại tại Việt Nam; các phương pháp chẩn đoán, xét nghiệm bênh Dại; vắc xin phòng bệnh Dại.
– Phối hợp với các tổ chức quốc tế, các nước thực hiện các chương trình, dự án hợp tác quốc tế về phòng, chống bệnh Dại.
– Phối hợp, hỗ trợ, hướng dẫn các doanh nghiệp để tổ chức nghiên cứu, sản xuất, cung ứng vắc xin Dại trên người và động vật phù hợp, hiệu quả.
Câu 2. Hiện nay tại Việt Nam đang có cả vắc xin LMLM nhập ngoại và vắc xin sản xuất trong nước, việc lựa chọn vắc xin LMLM như thế nào để có thể sử dụng hiệu quả?
Dựa trên kết quả theo dõi của Cục Thú y, trong những năm qua, nước ta chỉ xuất hiện vi rút LMLM típ O, trong đó có 3 chủng: O/ME-SA/Ind2001e, O/ME-SA/PanAsia và O/SEA/Mya-98. Trong đó, chủng O/Ind2001e chiếm đa số (không xuất hiện chủng O/Ind2001d và O/Cathay từ năm 2018 đến nay).
Về vắc xin phòng bệnh LMLM trên thị trường có rất nhiều loại khác nhau như vắc xin đơn giá (chỉ phòng bệnh cho một típ vi rút LMLM), vắc xin nhị giá (phòng bệnh đối với hai típ vi rút LMLM khác nhau), vắc xin tam giá (phòng bệnh cho ba típ vi rút khác nhau, thường là vi rút típ O, A và ASIA1). Vắc xin nhập ngoại đang được cấp phép lưu hành tại Việt Nam gồm vắc xin của Công ty Boehringer Ingelheim Animal Health Limited, Công ty Pokrov Biological Plant Join-Stock company, Công ty Biogenesis Bago, Công ty Lanzhou Bio-Pharmaceutical Factory of China Animal Husbandry Industry Co,. Ltd. Đối với vắc xin trong nước, Công ty TNHH MTV AVAC Việt Nam đã sản xuất vắc xin đơn giá típ O (Avac-V6 FMD Emulsion).
Kết quả đánh giá tương đồng (vaccine mathching) giữa các chủng vi rút LMLM thu thập được tại thực địa và thành phần kháng nguyên của các loại vắc xin đang lưu hành tại Việt Nam của Cục Thú y cho thấy kháng nguyên trong vắc xin đang sử dụng tương đồng với các chủng vi rút LMLM típ O từ các ổ dịch trong những năm gần đây. Tuy nhiên, các địa phương xảy ra dịch LMLM cần thu thập kịp thời mẫu bệnh phẩm để giúp cơ quan chuyên môn định típ, theo dõi biến đổi vi rút hoặc xâm nhiễm chủng vi rút mới, đánh giá tương đồng vắc xin và đưa ra khuyến cáo lựa chọn và sử dụng vắc xin phù hợp./.
Theo Bản tin Thú y cập nhật số 9 năm 2022
