CHI CỤC CHĂN NUÔI THÚ Y BÌNH ĐỊNH

Tổ chức Thú y Thế giới (WOAH, được thành lập với tên gọi OIE) gần đây đã công bố một báo cáo mang tính bước ngoặt với xu hướng sử dụng thuốc kháng vi sinh vật ở động vật trên toàn cầu. Trong cuộc phỏng vấn này, Tiến sĩ Javier Yugueros-Marcos, Người đứng đầu Ban Kháng thuốc và Sản phẩm Thú y, giải thích chi tiết về một số phát hiện chính.

Báo cáo cho thấy việc sử dụng thuốc kháng vi sinh vật trong ngành thú y đã giảm, nhưng liệu điều này có đủ để hạn chế sự phát triển của tình trạng kháng thuốc (AMR)?

JYM: Chúng tôi vui mừng nhận thấy sự tiến bộ ổn định trong cách sử dụng thuốc kháng vi sinh vật ở động vật. Từ năm 2016 đến năm 2018, số lượng thuốc sử dụng cho động vật trên toàn cầu đã giảm 27%, theo số liệu được báo cáo cho Tổ chức của chúng tôi. Đây là những kết quả đáng khích lệ vì chúng cho thấy sự cam kết của ngành thú y, từ nông dân đến bác sĩ thú y, trong việc giải quyết thách thức sức khỏe toàn cầu. Những nỗ lực này cũng góp phần bảo vệ sức khỏe của con người vì vi khuẩn kháng thuốc có thể lây lan giữa và trong động vật, con người, thực vật và lây qua môi trường.

Tuy nhiên, vẫn cần phải làm nhiều hơn nữa để chống lại sự kháng thuốc và duy trì hiệu quả của những loại thuốc thiết yếu này. Điều quan trọng là phải dựa vào các thực hành trong hệ thống sản xuất chăn nuôi để giảm nhu cầu sử dụng thuốc kháng vi sinh vật, bằng cách phòng bệnh phải đặt lên hàng đầu. Các biện pháp an toàn sinh học và chăn nuôi tốt có thể có tác động to lớn trong việc giảm nguy cơ du nhập, hình thành và lây lan bệnh truyền nhiễm ở động vật. Đồng thời, cần cung cấp kinh phí phù hợp để hỗ trợ nghiên cứu các giải pháp thay thế cho việc sử dụng thuốc kháng vi sinh vật, bao gồm vắc xin chẳng hạn.

Cốt lõi để đạt được nhiều tiến bộ hơn là nâng cao kiến thức và hiểu biết của chúng ta xung quanh cách thức, thời điểm và lý do tại sao các thuốc kháng vi sinh vật được sử dụng trên toàn thế giới. Cơ sở dữ liệu do Tổ chức Thú y Thế giới cung cấp vào năm 2015 đóng góp vào kiến thức này, vì nó có thể cho phép các quốc gia hiểu rõ về tình hình của họ và đo lường tiến độ và hiệu quả của các hành động theo thời gian.

Tetracyclines là thuốc kháng sinh được sử dụng nhiều nhất trong lĩnh vực thú y trên toàn cầu. Tại sao chuyện này đang xảy ra? Nó có gây ra nguy cơ của kháng thuốc không?

JYM: Tetracyclines là một trong những loại thuốc kháng sinh được phát hiện sớm nhất. Chúng được tìm thấy vào năm 1944, không lâu sau khi penicillin được tìm ra bởi Alexandre Fleming. Tetracycline có phổ hoạt động rất rộng, có nghĩa là chúng có thể hoạt động chống lại nhiều loại vi khuẩn gây bệnh. Chúng dễ dàng mua được trên toàn thế giới và rẻ hơn nhiều so với các loại kháng sinh phổ rộng khác (ví dụ, fluoroquinolon). Ở động vật dùng làm thực phẩm trên cạn, chúng có thể được sử dụng như là phương pháp điều trị đầu tiên đối với nhiều loại bệnh ở các loài khác nhau, bao gồm cả động vật nhai lại lớn (bệnh listeriosis, bệnh mycoplasmosis, v.v.), lợn (bệnh đường hô hấp và đường tiêu hóa, nhiễm trùng huyết ở lợn sơ sinh, v.v.), gia cầm (bệnh đường hô hấp, bệnh cầu trùng, viêm khớp, v.v.).

Như với các loại thuốc kháng vi sinh vật khác, khi tetracycline được sử dụng sai hoặc lạm dụng, sẽ có nguy cơ chọn lọc các mầm bệnh kháng thuốc. Trong khi một số nghiên cứu cho thấy mối quan hệ giữa việc sử dụng ở động vật và sự kháng thuốc được quan sát ở người, thì cần phải nghiên cứu thêm để hiểu đầy đủ các tác động này. AMR là một hiện tượng phức tạp có thể bắt nguồn từ các quần thể động vật, người hoặc thực vật, và sau đó có thể gây ra mối đe dọa cho tất cả các loài khác.

Giám sát tích hợp, cho phép thu thập dữ liệu từ nhiều lĩnh vực, là điều cần thiết để giám sát và thực hiện các hành động phòng ngừa trước khi quá muộn. Đây là lý do tại sao chúng tôi đang làm việc với các đối tác bốn bên – Tổ chức Nông lương Liên hợp quốc (FAO), Chương trình Môi trường Liên hợp quốc (UNEP) và Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) – để tăng cường giám sát ở cấp quốc gia, tích hợp dữ liệu toàn cầu và khu vực, và các phân tích liên ngành.

Báo cáo cũng nhấn mạnh việc giảm sử dụng các chất kháng vi sinh vật “quan trọng” ở động vật. Những gì khác có thể làm để duy trì hiệu quả của những chất kháng vi sinh vật này là điều cần thiết cho y học?

Cần nhấn mạnh rằng thuốc kháng vi sinh vật là rất quan trọng đối với sức khỏe con người và động vật. Năm 2006, chúng tôi đã xây dựng một danh sách các chất kháng vi sinh vật có tầm quan trọng trong thú y. Trong danh sách này, chúng tôi đưa ra các khuyến cáo cho các Thành viên về những chất kháng vi sinh vật được WHO coi là ưu tiên hàng đầu và cực kỳ quan trọng đối với sức khỏe con người. Mục đích của các khuyến cáo của chúng tôi là không khuyến khích việc sử dụng chúng trên động vật. Điều này có nghĩa là những loại kháng vi sinh vật quan trọng này không nên sử dụng như là phương pháp điều trị đầu tiên trừ khi chúng được minh chứng (ví dụ, phát hiện của thử nghiệm tính nhạy cảm với kháng vi sinh vật), hoặc để thúc đẩy tăng trưởng ở động vật khỏe mạnh chẳng hạn. Tuy nhiên, trong một số tình huống cụ thể, việc sử dụng chúng có lẻ vẫn cần thiết để đảm bảo sức khỏe và phúc lợi động vật. Danh sách này đóng vai trò như là một nguồn tài liệu tham khảo cho các quốc gia để xây dựng hướng dẫn riêng của họ nhằm đảm bảo việc sử dụng một cách có trách nhiệm các chất kháng vi sinh vật trên động vật dùng làm thực phẩm.

 Thuốc kháng sinh vẫn được sử dụng ở động vật khỏe mạnh để thúc đẩy tăng trưởng ở ít nhất 40 quốc gia. Vị trí của Tổ chức Thú y thế giới về thực trạng này là gì ?

JYM: Bất kỳ việc sử dụng chất kháng vi sinh vật nào trên động vật phải tuân theo các Tiêu chuẩn quốc tế của chúng tôi, điều này khuyến khích việc sử dụng có trách nhiệm và thận trọng. Các Tiêu chuẩn này được công bố bằng Mã số động vật trên cạn và dưới nước của chúng tôi. Theo các khuyến nghị này, việc sử dụng các chất kháng khuẩn để thúc đẩy tăng trưởng trong trường hợp không có phân tích rủi ro không được coi là sử dụng có trách nhiệm. Đáng lưu ý, đối với những loại thuốc kháng vi sinh vật được WHO coi là ưu tiên cao nhất và cực kỳ quan trọng, chúng tôi kêu gọi các Thành viên loại bỏ dần việc sử dụng chúng làm chất kích thích tăng trưởng và khám phá các giải pháp thay thế để nâng cao năng suất.

Ngoài ra, chúng tôi hợp tác chặt chẽ với các cơ quan thú y để đảm bảo rằng các hướng dẫn này được điều chỉnh và triển khai ở cấp quốc gia. Tương tự, chúng tôi hỗ trợ phát triển các chiến dịch nâng cao nhận thức nhằm thúc đẩy việc sử dụng thận trọng các chất kháng vi sinh vật và thực hành chăn nuôi tốt và an toàn sinh học để ngăn ngừa dịch bệnh trên động vật.

Tại sao dữ liệu được trình bày trong báo cáo không được truy cập theo quốc gia?

JYM: Báo cáo cung cấp cái nhìn tổng quan toàn cầu và khu vực về việc sử dụng thuốc kháng vi sinh vật ở động vật. Dữ liệu không được chia nhỏ theo quốc gia vì mục đích của cơ sở dữ liệu của chúng tôi là thúc đẩy sự tham gia của nhiều quốc gia nhất, mà không chỉ ra những khoảng cách tiềm ẩn về năng lực của mỗi quốc gia.

Tuy nhiên, chúng tôi khuyến khích các quốc gia sử dụng dữ liệu sẵn có của họ để hiểu rõ hơn về tình hình quốc gia của họ và đo lường tiến độ và hiệu quả của các hành động của họ theo thời gian. Thông tin thu thập được có thể được công bố trên các nền tảng quốc gia và các quốc gia đã và đang làm việc này được tham khảo trong báo cáo (Phần 11). Trong tương lai gần, hệ thống trực tuyến tương tác và tùy chỉnh mới của chúng tôi (ANIMUSE) để thu thập và báo cáo dữ liệu sử dụng thuốc kháng vi sinh vật sẽ cho phép các quốc gia khám phá và phân tích dữ liệu của họ thông qua một bảng điều khiển tương tác.

Chúng ta có thể so sánh dữ liệu về việc sử dụng thuốc kháng vi sinh vật giữa động vật và con người không?

JYM: Một trong những tiến bộ lớn đạt được trong quá trình thu thập và phân tích dữ liệu của chúng tôi trong những năm qua là có thể điều chỉnh số lượng thuốc kháng vi sinh vật được sử dụng trên động vật thành sinh khối của chúng. Thông số này là chìa khóa để đưa ra các so sánh có liên quan về lượng thuốc được sử dụng trên các loài động vật, khu vực khác nhau và theo thời gian và hy vọng sẽ sớm áp dụng trên con người. Sinh khối động vật được tính bằng tổng trọng lượng sống của vật nuôi ở một quốc gia và năm nhất định. Vì thuốc kháng sinh được sử dụng khác nhau tùy thuộc vào loài động vật và loại hệ thống sản xuất chăn nuôi, sự thay đổi trong thành phần loài của sinh khối khu vực có thể giải thích một số khác biệt được ghi nhận trong việc tiêu thụ thuốc kháng vi sinh vật giữa các quốc gia và khu vực.

Tuy nhiên, cho đến nay, không thể so sánh dữ liệu toàn cầu của chúng tôi trên động vật với số lượng thuốc kháng vi sinh vật được sử dụng trong lĩnh vực y tế. Trong khi một số quốc gia có thể làm như vậy (ví dụ: Canada và các quốc gia từ Liên minh Châu Âu), nhưng việc đạt được điều này ở cấp độ toàn cầu là một thách thức lớn hơn. Để giải quyết khoảng cách này và có bức tranh tốt hơn về việc sử dụng thuốc kháng vi sinh vật và kháng kháng vi sinh vật trong các lĩnh vực, chúng tôi đang hợp tác với Tổ chức Y tế Thế giới và Tổ chức Nông lương của Liên hợp quốc trong việc phát triển một nền tảng chung. Điều này sẽ đóng một vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ các nhà hoạch định chính sách trong việc phát triển các chiến lược liên quan chống lại tình trạng kháng thuốc kháng vi sinh vật theo phương pháp Một sức khỏe.

Có thể cấm việc sử dụng thuốc kháng vi sinh vật ở động vật và thay thế bằng vắc xin và thực hành chăn nuôi tốt hay không?

JTM: Vắc xin và chăn nuôi tốt là hai biện pháp cốt lõi để ngăn ngừa dịch bệnh và là thành phần trung tâm của cuộc chiến chống tình trạng kháng thuốc, nhưng đôi khi vật nuôi vẫn bị ốm và cần được điều trị.

Thật không may, chúng ta không có sẵn vắc-xin cho tất cả các bệnh, do đó, một lệnh cấm hoàn toàn đối với thuốc kháng vi sinh vật sẽ gây thiệt hại cho sức khỏe và phúc lợi động vật, cũng như sinh kế của người chăn nuôi. Do đó, điều này sẽ có tác động tiêu cực đến nền kinh tế quốc gia và an ninh lương thực.

Thuốc kháng vi sinh vật cũng cần thiết để chống lại các bệnh truyền nhiễm trong thú y. Nhưng chúng phải được sử dụng một cách có trách nhiệm, chỉ khi thực sự cần thiết, khi an toàn sinh học và chăn nuôi tốt không đảm bảo, và khi không còn lựa chọn thay thế nào khác. Đó là những gì chúng tôi ủng hộ tại Tổ chức Thú y Thế giới.

Chi cục Chăn nuôi và Thú y Bình Định

(Dịch từ website https://www.woah.org)